Randevu Tipleri
Kontrol amaçlı diş hekimi randevusu, çoğu kişiye tanıdık gelecektir. Muayenehanede hijyenist var ise, dişlerimize temizlik yapacak, muayene edip rontgen alacaktır. Daha sonra diş hekimi röntgenleri ve çürük belirtilerini kontrol edecek, diş etlerindeki değişiklikleri, kanser ve diğer hastalıkların belirtileri açısından değerlendirecektir. Kapsamlı bir diş hekimi muayenesinde sadece diş çürüğü kontrolü yapılmaz; aynı zamanda tüm ağız, baş ve boyun bölgesi de kontrol edilir.
Diş hekimini ilk ziyaretiniz sırasında, kapsamlı bir diş muayenesi yapılacaktır. Başka bir diş hekiminin düzenli kontrolü altında iseniz, yeni diş hekiminiz ağzınızı iyi tanımak ister ki sonraki randevularda değişiklikleri ve problemleri daha kolay tanıyabilsin. Diş hekimi randevusunda bazı basit kontroller ve ayrıntılı muayeneler standart olmasına rağmen, farklı diş hekimlerinin kendi stilleri ve becerileri vardır. Diş hekimi listede mevcut olan her şeyi yapmadıysa bu onun işini iyi yapmadığını göstermez. Merak ediyorsanız niye bazı şeylerin atlanıp bazı şeylerin yapıldığını sorabilirsiniz. Yapılan işler değişiklik gösterebilir ve her randevuda bütün işlemlerin yapılması gerekmeyebilir. Her randevunun önemli bir parçası; tıbbi hikayeyi güncellemektir. Diş hekiminiz son randevunuzdan beri sağlığınızdaki herhangi bir değişikliği öğrenmek isteyecektir. Hangi bir ilaca başladınız, bitirdiniz, azalttınız, arttırdınız veya değiştirdiniz bilmek isteyecektir.
Ağzınız ile ilgisi olmayacağını düşünseniz bile, diş hekimi muayenesinde sağlığınız ile ilgili her şeyi anlatınız. Çoğu hastalığın ağız ve dişler üzerinde belirgin etkileri mevcuttur. Araştırmacılar her geçen gün genel sağlık ve ağız sağlığı açısından yeni bağlantılar bulmaktadır. Örneğin diabetin ağız ve dişler üzerindeki etkilerini bulan araştırmacılar diabetli hastaların periodontal hastalıklara(diş eti hastalıkları) yakalanma riskinin fazla olduğunu bulmuşlardır. Araştırmada ayrıca; diş eti enfeksiyonun kan şekeri seviyesini etkileyip diabeti kontrol etmeyi zorlaştırdığı bulunmuştur. Bazı ilaçlar ağız kuruluğuna neden olmakta ve çürük riskini arttırmaktadır. Diş hekiminiz ayrıca, kullandığınız ilaçları kendi vereceği ilaçlarla etkileşime girip girmeyeceği açısından öğrenmek isteyecektir.
Diş Hekimi Muayenesinde Neleri Anlatmalısınız?
Diş hekiminiz, size uygun teşhisi koyup en iyi şekilde tedavi etmek amacıyla ona yardımcı olabilecek her şeyi öğrenmek isteyecektir. Diş hekimi randevunuzda, hekiminize aşağıdakileri anlatınız;
Korkularınız: Çoğu kişinin çocukluk çağına dönük diş hekimi korkusu bulunmaktadır. Ağrı kontrolü ve tedavi teknikleri sürekli değişmektedir. Bu yüzden korktuğunuz işlemler artık terk edilmiş olabilir. Eğer herhangi bir durumdan ya da hastalığınız olduğundan korkuyor iseniz; diş hekiminizi belirtilerden haberdar edin ki hekiminiz sizi rahatlatsın veya teşhis koysun. Genellikle korkular hakkında konuşmak onları azaltacaktır.
Genel sağlığınız: Diş hekiminiz herhangi bir teşhisi konulmuş hastalığınız varsa veya düzenli olarak ilaç kullanıyorsanız bunları kesinlikle bilmelidir. Hastalıklar ağızla alakasız gözükse bile koruma veya dental tedavi açısından farklı yaklaşımlar gerekebilir.
Diş sağlığınız: Yeni bir çürüğünüz olduğunu düşünüyorsanız, dişleriniz hassas ise ya da ağzınızda bir rahatsızlık hissediyorsanız diş hekiminize muayene başlamadan önce haber veriniz. Bunları sessizce diş hekiminin bulmasını ya da kaçırmasını ümit ederek beklemeyin. Belirtilerinizi diş hekimine anlatarak erken teşhis edilmesine yardımcı olabilirsiniz.
Ayrıntılı Diş Muayenesi
Ayrıntılı bir diş muayenesi esnasında diş hekiminiz dişlerinizden daha fazlasına bakacak, hastalık bulguları ve diğer problemler için ağzınızın içini ve de dışını kontrol edecektir. Ayrıntılı bir diş hekimi muayenesi şu basamakları içermektedir:
-Diş hekiminiz baş ve boynunuzu, temporomandibuler ekleminizi, tükürük bezlerinizi ve boyun bölgesi lenf düğümlerinizi kontrol edecektir.
-Yüzünüze boynunuza ve dudaklarınıza bakarak daha ileri tetkik gerektiren normal olmayan şişlik, dudak kuruluğu, kanama ve diğer anormalliklere bakılacaktır. Genellikle “TME” olarak adlandırılan temporomandibuler ekleminiz, ağzınızı açarken alt çenenize rehberlik yapan ekleminizdir. TME’nizin iyi bir şekilde çalışıp çalışmadığını görmek için, diş hekiminiz ağzınızı açıp kapamanızı ve sağa sola götürmenizi isteyecektir. Eklem bölgesinde ağrı ya da acı olup olmadığını soracaktır. Diş hekiminiz, ağzınızı açarken veya kaparken eklem bölgesine dokunarak problemi ortaya çıkaracak hareket bozukluklarını belirleyecektir.
-Tükürük bezleri, boyun bölgesi lenf düğümleri, enfeksiyon veya hastalık belirtisi olan hassasiyet ve şişlik açısından elle muayene edecektir.
-Yumuşak dokular – ağız içi yumuşak dokular dil, dudak mukozası, yanak mukozası, ağız tabanı ve tavanıdır. Diş hekiminiz bu bölgelere bakarak ağız sağlığı ile ilgili problemleri gösteren lekeler, lezyonlar, yaralar, şişlikler veya büyümeleri kontrol edecektir.
-Periodontal (Diş Eti) muayene -Bir periodontal muayene, diş destek dokularının ve diş etlerinin muayenesini içermektedir. Öncelikle diş hekiminiz diş etlerinizin kırmızılık ve şişliğini kontrol edip ne kadar kolaylıkla kanadıklarını üzerlerine bastırarak inceleyecektir. Belirtiler diş eti hastalığını gösterebilir. Diş hekiminiz özel bir el aleti kullanarak diş eti cebi derinliğini ölçecektir. 3mm den fazla cep derinliği genellikle diş eti hastalığını işaret eder. Diş hekiminiz diş eti hastalığınız olduğuna karar verirse; size diş eti hastalıklarını tedavi edecek bir uzman olan periodontoloğa(diş eti hastalığı uzmanı) görünmenizi tavsiye edecektir.
-Oklüzyon (Çiğneme Sistemi)- Diş hekiminiz, ısırma şeklinizi (kapanışınızı) kontrol ederek dişlerinizin birbiriyle uyumunu muayene etmiş olacaktır. Öncelikle sizden ısırmanızı isteyecek, eğer dişleriniz uygun şekilde kapanmıyor gibiyse, size özel bir mum ya da kağıt ısırtarak ileri kontroller yapacaktır. Dişleriniz mumda bir iz bırakarak dişlerinizin nasıl kapandığını gösterecektir. Kağıt ise, dişler üzerinde geçici bir lekelenme yaparak dişlerin kontak(birleşme) noktalarını gösterecektir.
–Diş hekiminiz çürükler açısından her diş yüzeyini (dişlerin görünmeyen yüzeylerini de görebilmek için ayna kullanarak) muayene edecektir. Ayrıca belli başlı ekipmanlar ile dişlerinize dokunup çürükleri arayacaktır. Çürük mine sağlıklı mineden daha yumuşaktır. Dolgularınız, kötü proteziniz, kuronlarınız, veya diğer restorasyonlarınız varsa hekiminiz bunların sağlam olup olmadığına ve bunların çevresindeki diş dokularında çürük olup olmadığına bakacaktır.
Kontroller
Kontroller esnasınsa bazen iki kişi görebilirsiniz; diş hekiminiz ve hijyenist. Hijyenist diş etleri ve dişleri basit bir kontrolden geçirerek dişlerinizi temizler, polisaj yapar ve evde yapacağınız temizlik işlemleri ile ilgi bilgiler verir. Diş hekiminiz; ayrıca klinik muayene yapacak, problemlere teşhis koyacak, ve tedavi tavsiyeleri verecektir. Beklemeniz gerekenler:
Temizlik: Profesyonel dental temizliğin amacı diş eti üstündeki ve altındaki sert diş taşını (tartar olarak da adlandırılır) kaldırmaktır. Evde yapılan fırçalama ve diş ipi kullanımı plağı kaldırır, diş taşını ise sadece dental enstrümanlar kaldırabilir. Bazı diş hekimleri, iri tartarları çıkarmak için ultrasonik aletler kullanıp daha sonra el aleti ile dişi tekrardan temizlerler. Bazılarıysa sadece ultrasonik alet kullanırlar.
Polisaj: Diş taşı kaldırıldıktan sonra dişin kuronuna (gözüken kısmı) yüzey renklenmeleri ve plaktan arındırmak için polisaj yapılabilir. Basitçe polisaj, döner alete takılan lastik mölet ya da fırça ile aşındırıcı bir maddenin dişe uygulanarak renklenmelerin yüzeyden kaldırılmasıdır. Polisaj malzemesi ağzın pürüzlü hissedilmesine neden olur. Bu yüzden diş hekimi randevusunda size ağzınızı periyodik olarak çalkalama şansı verilecektir.
Koruma: Diş hekiminiz, diş muayenesi sonuçlarına göre ilave ağız bakımı tavsiyeleri verecektir ve uygun diş ipi kullanımı ve fırçalama metodunu gösterecektir. Bazen de diş fırçasını etkin kullanıp kullanmadığınıza dair boyama yapmanızı isteyecektir. Boyama ajanı, kırmızı bir solüsyon ya da tablettir. Dişlere uygulandığı zaman plağa tutunarak renklendirir ve görünür hale getirir. Daha sonra dişlerinizi tekrar fırçalarsanız, dişler üzerinde kalmış olan plaklar görünür halde olacaktır ve fırçanın erişmemiş olduğu mekanlar net bir şekilde görülecektir. Tüm diş hekimleri boyama ajanlarının kullanımını hassasiyet gerektirdiğinden tavsiye etmezler. Çünkü plağın renklendirdiği bölgeleri temizlemek sadece profesyonel polisaj ile mümkündür ve diş rengindeki restorasyonları renklendirebilirler. Bazı uzmanlar ise, plak boyama ajanlarının sadece diş hekimi muayenehanesinde kullanılmasını ve polisaj işlemini de diş hekiminin yapmasını tavsiye ederler.
Tedavi tavsiyeleri: Diş muayenesi esnasında diş hekimiz bir problem tespit ederse, bunları tedavi etmek için bir takım tavsiyelerde bulunacaktır. Bunlar; herhangi bir uzmana yönlendirme ( periodontolog ya da ortodontist gibi) , teşhis için ileri testler isteme veya yeni bir restorasyon ya da periodontal temizlik isteme şeklinde olabilir.
Öğürme Refleksi
Öğürme refleksi, boğazın arka duvarında yer alır ve maddelerin soluk borusuna gitmelerini önlemeye yardımıcı olur. Parmaklarınızı ağzınızın en uzak köşesine doğru koyarsanız öğürme ya da kusma hissine kapılırsınız ve öğürme refleksinin ne olduğunu anlarsınız. Bazı insanlarda bu refleks çok yoğundur ve diş hekimine gitmeyi çok zorlaştırmaktadır.
Siz de bu kişilerden biriyseniz diş hekiminize şikayetlerinizi anlatmalısınız. Bazen yeni bir diş hekimi ya da hijyenist yumuşak damaktaki (boğaz girişi) hassas bir noktaya enstrümanları ile dokunabilir, onların bu hassas noktalara dokunmaktan kaçınmalarını sağlayabilirsiniz. Ayrıca siz de birtakım şeyler yaparak bu refleksi artırıyor olabilirsiniz. Örneğin bazı hastalar, diş hekimi rahat çalışsın diye dillerini geriye doğru alabilirler fakat bu sonuçta öğürmelerine neden olur. Diş hekiminiz ile beraber çalışarak öğürme refleksinden kaçınmanız için çeşitli yollar bulabilirsiniz.
Bu konuda, dikkatinizi başka yöne çekmek de faydalı bir metod olabilir. Öğürmenin çok yoğun olduğu hastalar diş hekimi koltuğunda gergin olurlar ve bu gerginlik hassasiyetleri de artırabilir. Bir müzik cihazı getirilerek diş tedavisi esnasında müzik dinlenebilir ya da ayakların koltuktan yukarıda tutulması gibi değişik yollar denenebilir. Bu tip konsantrasyon dağıtıcı eylemler, size faydalı olabilir.
Diş Hekimi Ne Kadar Sık Ziyaret Edilmeli?
Eskiden diş hekimine hangi sıklıkla gidilmesi gerektiği ile ilgili bir rehber yoktu ve diş hekimleri de problemleri önlemekten çok var olan bir problemi tedavi etmeye yöneliyordu. Diş ve sağlık organizasyonları “en iyi tahmin” tavsiyelerine uyarak koruyucu diş hekimliği için standartlar koymaya çalışıyordu ki bu da kontroller ve temizlik için yılda iki olarak belirlendi.
Bu tavsiyenin yararlı olduğu kanıtlandı ve genel bir kanı olarak benimsendi. Evde diş ve diş etlerinize olağanüstü bir bakım gösterseniz dahi sizin göremediğiniz ya da hissedemediğiniz bir takım problemler için düzenli olarak diş kontrolüne gitmelisiniz. Diş çürüğü genellikle ilerlemiş bir safhaya gelmeden herhangi bir ağrıya sebep olmaz ve görülemez.
Düzenli diş muayeneleri, diş hekiminizin çürüğün ve hastalıkların erken belirtilerini teşhis etmesini ve bunlar henüz tedavi edilebilir aşamada iken gerekli müdahaleleri yapmasını sağlayacaktır.
Genellikle diş hekimi randevusuna yılda iki defa gidilmesi çoğu kişi için işe yaramaktadır. Bazı kişilerin ise daha nadir ya da daha sık gitmeleri gerekebilir. Düşük çürük ve diş eti hastalığı riskine sahip bireyler yılda bir kez diş hekimi kontrolüne gidebilirler. Yüksek periodontal hastalık riskine sahip bireyler ( mevcut diş eti hastalığı, bakteriyel enfeksiyona karşı zayıf bir bağışıklık sistemine sahip olma, plak birikimine ve çürük oluşumuna yatkın olma) en iyi bakım için, diş hekimi kontrolüne her üç ya da dört ayda bir ya da daha sık gitmelidirler.
Her insanın hayat boyu programı değişebilir. Stres ya da hastalık zamanlarında, geçici bir enfeksiyonu önlemek ya da ağızdaki değişiklikleri tedavi etmek için diş hekiminize normalden daha sık gitmelisiniz. Evinizde diş ve diş etleriniz için iyi bir bakım yapıyorsanız ve diş hekiminiz birkaç yıl içinde herhangi yeni çürük ya da diş eti hastalığı bulamazsa, randevularınızı daha seyrek olarak ayarlayacaktır.
Bu yazılarımızda ilginizi çekebilir:
- Florun Yetişkinler İçin Faydaları
- Florürlü Diş Macunları
- Sağlıklı Gülüş Diyeti
- Diş Hassasiyeti Neden Olur?
- Dişler Ne Zaman Fırçalanmalıdır?
- Milattan Önce 7000 Yılından Günümüze Diş Fırçasının Tarihi ve Misvağın Yeri
- Bebeğinizin Dişlerini Fırçalamak: Ne Zaman Başlanır, Nasıl Yapılır ve Daha Fazlası
- Diş Fırçanızı Temiz Tutmanın 5 Yolu
