Diş macunu içeriğinde yer alan maddeler, genellikle kutunun üzerinde w/w şeklinde, yani ağırlık oranları ile belirtilir. Diş macunu en çok kullanılan diş sağlığı ürünü olduğundan, bu alanda tüketiciye hatırı sayılır miktarda seçenek sunulmuştur. Genel diş çürüklerini, plağı ve tartarı kontrol altına alanlardan; hassas dişlere sahip olanlar, sigara içenler ya da çocuklar için özel olarak formüle edilmiş ve beyazlatıcı etkisi olanlara kadar geniş bir yelpazeye yayılan pek çok diş macunu çeşidi mevcuttur, ve bu ürünlerin içeriğinde farklı maddeler yer alabilir.
Suya ek olarak, diş macunu içeriğinde yer alan maddeleri şu şekilde sayabiliriz:
Aşındırıcılar
Aşındırıcılar, diş macunu içeriğinde bulunan temizleyici ve parlatıcı maddelerdir. Diş macununun ağırlığının aşağı yukarı üçte birini oluştururlar. Çoğu aşındırıcı madde tebeşir veya silika tabanlıdır. Dikalsiyum fosfat, sodyum metafosfat, kalsiyum karbonat, silika, zirkonyum silika veya kalsiyum pirofosfat, aşındırıcılara örnek olarak gösterilebilir. Aşındırıcılar güçlerine göre farklılık gösterir. Diş macunlarının aşındırıcılık miktarını değerlendirebilmek için uluslararası standartlarda bir test macunu tanımlanmıştır. Ölçü birimi olarak ise, Relative Dentine Abrasivity(RDA – Göreli Dentin Aşındırıcılığı) veya Relative Enamel Abrasivity(REA – Göreli Diş Minesi Aşındırıcılığı) kullanılmaktadır.
Temizleyici Maddeler
Temizleyici maddeler, köpürerek diş plağının ve diğer birikmiş maddelerin diş yüzeyine tutunmalarını zorlaştırır, ve bu şekilde onları çözerler. Başlıca temizleyici örnekleri sodyum loril sülfat(SLS) ve sodyum N-loril sarkosinattır.
Bağlayıcı(Birleştirici) Maddeler (%1)
Bu maddeler saklama ve depolama süresince katı ve sıvı içeriklerin birbirlerine karışmasını engellerler. Genelde selülozdan elde edilen maddelerdir; en çok kullanılan türleri ise sodyum karboksimetil selülozdur. Karajenan (deniz yosunundan elde edilir), ksantan sakızı ve alginatlar da bağlayıcılara örnek olarak gösterilebilir.
Nemlendiriciler (%10-30)
Nemlendiriciler, diş macunu havayla temas ettiğinde sertleşmeyi engellemeye ve nemi muhafaza etmeye yarar. Gliserol, sorbitol ve proplen glikol, sıklıkla kullanılan nemlendiricilerdendir… Gliserol ve sorbitol, aynı zamanda diş macununa tat da verir.
Aroma veren, tatlandırıcı ve renklendirici maddeler (%1-5)
Nane, yeşil nane, tarçın, wintergreen ve mentol, diş macunu içeriğinde kullanılan birçok aromadan birkaçıdır… Belirtmekte fayda var ki, çok nadir de olsa, mukozal irritasyonların(ülserasyon, diş eti iltihabı, anguler kilitis, perioral dermatit, vb.) nedeni kullanılan bu tatlandırıcı ve koruyucu maddeler olabilir.
Koruyucu maddeler (%0,05-0,5)
Organik bağlayıcılar ve nemlendiricilerin üzerinde bakteri büyümesini engellemek amacıyla eklenen alkol, benzoat, formaldehit ve iki klorürlü fenol türü maddelerdir…
Florür ve diğer tedavi edici maddeler
Diş macunlarının büyük bir kısmı plak, tartar ve diş eti hastalıklarını kontrol altına almak için diş çürümesini engelleyen florür ile diğer tedavi edici maddeleri birleştirir. Antibakteriyel maddelerin eklenmesi ile de insanların plak oluşumunu kontrol altına almasına yardımcı olurlar. Bazı diş macunları Triclosan içerir, ki bu maddenin insan sağlığı için çeşitli riskler taşıdığı ile ilgili tartışmalar devam etmektedir. Diğer macunlar ise özellikle tartarı(sertleşmiş plak tabakası) hedef alırlar ve pirofosfat maddesinin de yardımıyla diş plağı mineralizasyonunu ve beraberinde tartar(taş) oluşumunu önlerler.
Hassas dişler için hassasiyet azaltıcı etken madde içeren diş macunları da mevcuttur. Bunlar arasında en popüleri Nano-Hidroksiapatit bileşen içeren diş macunları, ve Arginine içerenlerdir.
Diş macunlarının içeriğindeki tüm kimyasalları bilme şansımız maalesef yoktur. Bu açıdan diş macunu seçiminde diş hekiminizin sizin için önereceği özel bir ürün varsa bunu referans almak en doğrusudur; yoksa da önerim aşırı anti-bakteriyel ve koruyucu özelliğe sahip olanlar değildir. Zira ağız sağlığımızı asıl iyileştiren, doğru mekanik bakımdır; ağır kimyasallar değil…
Not: Yeni Avrupa kozmetik kanunlarına göre, diş macunları içeriğindeki bütün maddeler, kutuda listelenmelidir.
Bu yazılarımız da ilginizi çekebilir:
- Dişler Ne Zaman Fırçalanmalıdır?
- Milattan Önce 7000 Yılından Günümüze Diş Fırçasının Tarihi ve Misvağın Yeri
- Bebeğinizin Dişlerini Fırçalamak: Ne Zaman Başlanır, Nasıl Yapılır ve Daha Fazlası
- Diş Fırçanızı Temiz Tutmanın 5 Yolu
- Ağız Sağlığı: Elektrikli Diş Fırçaları Gerçekten Daha Mı İyi
- Dişinizi Fırçalamak İçin Kötü Bir Zaman Gerçekten De Var Mı?
- Diş Fırçası Hakkında Bilmeniz Gerekenler
- Klasik Mi Yoksa Elektrikli Diş Fırçası Mı?
- Diş Fırçalarındaki Gizli Tehlike
- Elektrikli Diş Fırçası Kullanmanın Avantajları
- Çocuğunuzun Dişlerini Fırçalaması İçin 8 Tüyo
- Çocuğunuza Diş Fırçalamayı Sevdirmenin Yolları
- Dişlerinizin Zarar Görmemesi İçin Diş Fırçalama Nasıl Yapılmalıdır?
Merve
/ 20 Tem 2018Merhaba Onur Bey. Diş macunlarında yer alan florürün insan sağlığına zararlı bir etkisi olduğu söylenmekte, bunun hakkında ne söylersiniz. Florür içermeyen diş macunu mu kullanmalıyız, özellikle tavsiye ettiğiniz diş bakım ürünü, macunu var mıdır? Şimdiden teşekkür ederim. İyi çalışanlar dilerim.
Onur Öztürk
/ 28 Tem 2018Merhaba bu diş macunu içindeki florür ile ilgili daha detaylı yazdıklarımı:
https://www.onurozturk.com/florurlu-dis-macunlari/
okuyabilirsiniz. Dişhekiminiz aksini önermedikçe florür içeren diş macunu kullanmanızı öneririm. Youtuel pharma B5 diş macunu tavsiye edebilirim.
Ali
/ 09 Eyl 2019Safia alabilirsiniz misvak+propolis birleşik alkol türevleri hayvansal katkılar sls deterjan kopurtucu florur paraben yapay tatlandırıcı ve renklendirici içermez
Çınar
/ 26 Tem 2020Çözdğüm teste diş macunlarında kalsiyum karbonat yoktur deniliyor. Bu yanlıs değil mi? Cevap verir misiniz?
Diş hekimi Onur Öztürk
/ 27 Tem 2020Çözdüğünüz teste bağlı olarak değişebilir 🙂 Sanırım günlük rutin kullanılan standart diş macunlarını kast etmişlerdir, bazı çeşitlerinde karbonat vb muadil içerik olmasına rağmen standart ürünlerde yoktur.