Dişlerimizi Zehir ile mi Temizliyoruz

Hepimiz diş macunu kullanmaktayız. Hatta çoğumuz nane aromalı o diş macununu günde birkaç kez, hayatımızın her günü kullanıyoruz. (En azından öyle olması gerekiyor)

Peki hiç günlük ağız bakımımızın büyük bir parçası olan diş macunlarının içinde ne olduğunu merak ettiniz mi? Üzerinde çok düşünülecek bir konu olmamasına rağmen bir diş macununu kaliteli yapan malzemeleri bilmek önemlidir.

Dişlerimizi Zehir ile mi Temizliyoruz? Diş Macunu Renkleri Neyi İfade Ediyor?

Piyasada bir çok kaliteli diş macunu olmasına rağmen, bazılarının içerisinde normalde kullanmayacağımız maddeler bulunmaktadır. Bu tabii ki tüm diş macunlarının güvenli olmayan birer ürün olduğu anlamına gelmiyor, fakat bazı diş macunlarının diğerlerinden daha iyi olduğu da bir gerçek. Peki bu diş macunlarını diğerlerinden ayıran nedir? Tabi ki içerikleri.
Diş macunlarının içinde çoğu madde suyla karışık ve seyreltik şekilde bulunmasına karşın uzun süreli kullanım sonucu zararlı olabilmektedirler. Örneğin eğer diş macununuz Sodyum Lauryl Sülfat (SLS) içeriyorsa dikkatli olun (nerdeyse tüm diş macunlarının içeriğinde bulunan bir maddedir ve bugün raflarda bunu içermeyen diş macununu bulmak çok zordur). Köpürtücü ve temizleyici bir ajan olmasının yanında bu madde ağız içini kaplayan mukozayı tahriş edici özelliklere sahiptir. Uzun süreli kullanımlarda bu maddelerle ilgili kaygılar mevcuttur, Toksikoloji Derneği’nin bu maddeleri zehir olarak nitendirmesine şaşırmamak gerekir. Ağız ülserlerine yol açmaları ya da mevcut ağız yaralarının iyileşmelerini geciktirmelerinin yanı sıra; göz, beyin, karaciğer tarafından da emilerek vücudun iyileşme kapasitesinin de düşmesine yol açabilirler.

Benzer isimli Sodyum Laureth Sülfat (SLES) potansiyel bir kanserojendir ve klinik çalışmalar bu maddenin aynı zamanda saç dökülmesine de yol açtığını göstermektedir. SLES kimyasal karaciğer tarafından metabolize edilememektedir. Bu da vücudun dokularında uzun süre kaldığı anlamına gelir.
Triklosan antibiyotik bazlı bir malzeme olmasına karşın aynı zamanda cloxifenolum da denen bir böcek ilacı olduğu bilinmektedir. Bakterileri öldürerek diş eti iltihabının oluşmasını engellerken bir yandan da vücutta birikerek gelişimsel zararlara sebep olmaktadır. Günümüzde triklosanın negatif özellikleriyle ilgili kesin bir sonuç yoktur, bazı gruplar içinde “triklosan” bulunan diş macunlarının kullanımının insanlar için riskli olduğunu öne sürerken, diğerleri ise bunun insan vücudu tarafından emilme riskinin düşük olduğunu belirtmektedirler. Bununla ilgili çalışmalar hala devam etmektedir. 2015’ in sonunda çıkacak olan çalışma sonuçlarına göre FDA bu kimyasalı içeren diş macunlarının güvenliğinin netleşeceğini belirtti. Benim önerim ise bu sonuçlar açıklanana kadar doktorunuz aksini belirtmedikçe bu muhteviyatı içeren diş macunlarından uzak durmak olacaktır.

Silika hidrat diş beyazlatmada kullanılan bir başka malzemedir. İçinde bulundurduğu küçük grenler sayesinde plağı uzaklaştırarak aşındırıcı olarak kullanılmaktadırlar (Tebeşir kaynaklı kalsiyum karbonat ile birlikte). Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi’nin (FDA) “Genelde Güvenilir Olarak Değerlendirilen Maddeler” kategorisinde olmasına rağmen, altında yatan anlamdan da anlaşıldığı gibi uzun dönem kullanımları hala endişe yaratmaktadır.
Evet, az önce size diş macununuzda büyük ihtimalle kum olduğunu söyledim. Doğal olduğunu iddia eden bazı markalarda bile silika hidrat bulunmakta.

Silika’nın az miktarda diş macunlarında kullanılması bugün için kabul edilebilir olmasına rağmen, uzun süre beklemiş ya da “bayat” olarak nitelendirebileceğimiz ürünlerde silika macunların içindeki kimyasallarla reaksiyona girerek daha abraziv (aşındırıcı) hale gelebilir. Bunun için kutusu açıldıktan sonra çok beklemiş ya da raf ömrünü doldurma süresi yaklaşmış diş macunlarını tüketmemeye özen gösterin.

Tüm bunlar tek bir soruyu doğuruyor: Bütün risklerine rağmen firmalar neden hala bu maddeleri kullanıyor? Cevap oldukça basit fakat üzücü: Bu maddelerin bazıları üretimde çok daha ucuz. Ayrıca, tekrar üstünde durmak istiyorum ki bu “kötü” malzemeler diş macunlarında çok küçük miktarlarda ve su ile seyreltilmiş halde bulunmakta.
Bu konu yapay şekerlendiricilerle neredeyse aynıdır. Yapay olarak tatlandırılmış diyet asitli bir içeceğin aslında bizim için çok da iyi olmadığını bilmemize rağmen içmeye devam ediyoruz.

Peki kendinizi korumak için ne yapabilirsiniz? Cevaplar basit: Aldığınız ürünün üzerinde yazılı olan içeriği okuyun. Biraz araştırma yapın, ve çok aşina olmadığınız o maddelerin ne olduklarını öğrenin.

Az bir araştırma ve değişik ürünleri deneme sonucu devamlı kullanımın tehlikelerini anlamakta ve zararlı etkileri önlemekte oldukça etkilidir. İnternette dolaşan diş macunu tüplerinin arkasındaki renklerin içeriklerini gösterme konusunda bir mitten öteye gitmediğini bilmeniz gerekir. Zararları için içeriklerine bakmak ve diş hekiminize danışmanız gerekir.
Tabi ki herkes sağlıklı ve temiz dişlere sahip olmak ister fakat daha beyaz dişlere sahip olmak ve bu işlenmiş kimyasallardan uzak durmak arasında denge kurmak Joseph Heller’in Madde 22 adlı kitabına benzerlik gösteriyor. Fakat diş hekiminizde veya eczanelerde dişlerinizi beyazlatan ve aynı zamanda zararlı kimyasallar içermeyen ürünler bulunmakta, bunlarla ilgili diş hekiminizden bilgi alabilirsiniz. Ayrıca çok önemli bir husus da “doğal” adı altında satılan ürünlerin büyük bir kısmının da dişler için koruyucu olan ve temizlik için gereken muhteviyatları içermemesidir. Doğal diş macunlarının tamamı maalesef bir alternatif değildir, bununla ilgili ürün tavsiyesi konusunda diş hekiminize danışabilirsiniz.

Diş macunu seçiminde farkındalığımız artarsa bir çok büyük firmanın yurt dışında “SLS FREE” şeklinde ürettiği ürünleri ülkemizde de raflarımızda görebiliriz. Diş macunu üzerinde çok düşündüğümüz bir ürün değil. O yüzden umarım bu yazı piyasadaki ürünlere daha bilinçli yaklaşmanızı ve diş macununuzda neler olduğuna bakmanızı sağlar.