Bu makale, Root Cause isimli belgeselin incelemesinin yapıldığı bir yazı dizisinin üçüncü bölümüdür. İlk iki yazıyı aşağıdaki sayfalardan okuyabilirsiniz:
Root Cause Belgeseli Hakkında Diş Hekimi Görüşleri – 1. Kısım
Root Cause Belgeseli Hakkında Diş Hekimi Görüşleri – 2. Kısım
Bu yazıda, Root Cause belgeselinde sorulan sorulara ve bilimsel yanıtlarına yer vereceğim.
Kanal tedavisi kansere neden olur mu ?
Hayır, kanal tedavisi kansere neden olmaz. İşte kanal tedavisi ve kanser hakkında bildiğimiz birkaç şey:
Birincisi, kanser hastalarının kemoterapi öncesi başarısız diş hekimliği uygulamalarının değerlendirilmesi ve düzeltilmesi rutin bir işlemdir. Bunun yapılması, kemoterapinin en etkili yol olacağından emin olunmasına yardımcı olur. Çünkü ağızdaki bir enfeksiyon, bağışıklık sitemini değerlendirmeye yardımcı olur.
İkincisi, diş sayısı ile kanser arasında ters bir ilişki vardır. Ne kadar az dişiniz olursa kanser riskiniz o kadar yüksek olur.
Not: Dişlerinizi çektirmeniz gerekiyorsa, bu aslında yüksek kanser riskinin bir göstergesidir. Fakat kanal tedavisi işlemiyle dişlerinizin eksilmesi engellenir.
Kanal tedavisi sistemik hastalıklara neden olur mu?
Kanal tedavisi görmüş diş zaman zaman enfekte olabilir ve bu enfeksiyon kana karışabilir. Bu nadir karşılaşılan durumda, vücutta enfeksiyon oluşabilir, bu da bağışıklık sistemini etkiler ve bazı semptomlara neden olur(bu semptomlar genellikle ağızda ortaya çıkmaya başlar). Bununla birlikle, kanal tedavisinin kanserden depresyona kadar çok sayıda hastalığa neden olduğu fikrine “fokal enfeksiyon” teorisi denir. Fokal enfeksiyon teorisi, Root Canal filminin başlangıç noktası olan kavramdır. Ancak sahip olduğumuz verilere göre bunun doğru olduğuna inanmak için hiçbir neden yoktur.
Kanal tedavisinin benim için güvenli olup olmadığını nasıl bilebilirim?
Her yıl birçok kişi kanal tedavisi görüp sağlıklı ve mutlu bir şekilde hayatlarına devam ediyorlar. Mevcut araştırmalara göre, başarılı şekilde uygulanmış bir kanal tedavisinin büyük sorunlara neden olacağına inanmak için hiçbir neden yok. Diyabetiniz varsa, endodontik lezyonlara(kanal tedavisi yapılmış dişin altında oluşan kist veya apseler) sahip olma ihtimaliniz biraz daha yüksektir. Bunun nedeni, birçok diyabet hastasının diyabetik olmayanlara kıyasla herhangi bir cerrahi işlem sonra iyileşmelerinin zor olmasıdır. Bu gibi durumlarda, seçeneklerin farkında olmanız için doktorunuz ve diş hekiminizle bunun hakkında konuşmanız iyi olacaktır.
Köklerinizin kavisli olduğu bir kök sisteminiz varsa, kanal tedavisi sizin için en iyi seçenek olmayabilir. Bu gibi durumlarda kökleri temizlemek çok zordur. Yüksek tansiyon da kanal tedavisinin başarı şansını düşüren etkenlerdendir. Son olarak, kanser tedavisi gören ya da bağışıklık sistemi zayıflamış olan hastalar, kanal tedavisi için iyi birer aday olmayabilirler. Şeker hastalığına benzer bir şekilde, tüm bu koşullar vücudun her türlü ameliyat işleminden sonra iyileşme yeteneğini sınırlayabilir. Sonuç olarak, söz konusu bir kanal tedavisi olduğunda bilmeniz gereken en önemli şey, diş hekiminizin ve/veya endodontistinizin(kanal tedavisi uzmanı) iyi bir iş çıkarması gerektiğidir. Doğru sterilizasyon ve klinik protokolü kullanarak, doğru şekilde yapılmazsa kanal tedavisi hemen hemen her zaman başarısız olur.
Kanal tedavisi uygulanmış bir dişi çektirmem gerektiğine nasıl karar verebilirim ? Bir uzman görmem gerekiyor mu ?
Bir çatalın arka ucuyla dokunduğunuzda dişinizin yumuşak olduğunu hissediyorsanız veya bir şey çiğnerken ağrıyorsa, dişinizin röntgeni alınmalı ve gerekirse 3 boyutlu bilgisayarlı tomografi ile bakılmalıdır. Her durumda, sizin ve endodontistinizin kararına bağlı olarak, her 5 – 10 yılda bir kanal tedavisi görmüş dişiniz için röntgen çekilmesini öneriyorum. Bu, kanal tedavinizin başarılı olduğundan ve ağızda veya vücudun herhangi bir yerinde enfeksiyon varsa ilerlemesine neden olmadığından emin olmanızı sağlamanın harika bir yoludur.
Herhangi bir genel diş hekimi ya da diş çekme konusunda yetkili herhangi bir oral cerrah kanallı dişi çekebilir. Yakın zamanda kanal tedavisi uygulanmış bir dişi çekmekle normal bir dişi çekmek arasında bir fark yoktur. Bazen, kanallı bir diş, kemiğe ankiloz olarak yapışabilir, bu da çene kemiğine sağlam bir şekilde bağlı olduğu anlamına gelir. Bunlar daha karmaşık kanal tedavileridir ve muhtemelen bir çene – yüz cerrahının muayenesi gerekebilir.
Kanal tedavisi yaptırmak yerine dişimi çektirirsem enfeksiyon riski azalır mı ?
Bir dişi çektirdiğinizde, kanal tedavisinden farklı olarak, virüs bulaşmış tüm dokuları ve bağlı kısımları çıkarmış olursunuz. Enfeksiyon riski biraz azalmış olabilir, ancak o zaman da bir diş kaybetmenin sonuçlarıyla uğraşmak zorunda kalırsınız. Örneğin, dişiniz çekilir ve yerine implant yaptırırsanız, vücudunuzun kendi parçası olarak tanıdığı kireçlenmiş bir diş yerine ağzınızda yabancı bir maddeyle devam etmeniz gerekir. Implantlar kendi enfeksiyonlarına karşı hassastır. Ayrıca kemiğe sıkı bir şekilde bağlanırlar ve kanal tedavisi görmüş bir diş gibi sonuç vermezler. Çekilmiş bir dişin yerine implant yapılmasını tercih etmezseniz, zamanla dişlerinizde yer değişimi olacaktır. Bu da, diş teli ya da hizalayıcılar gibi ortodontik tedavilere ihtiyaç duymanıza neden olacaktır.
Root Cause filminde anlatıldığı gibi, bazı insanlar kanal tedavisi yapılmış dişte bulunan toksinlere karşı daha duyarlı mıdır?
Filmde bir uzman, kanal tedavisi görmüş birçok hastanın tamamen sağlıklı olmasının varsayılan nedeninin, bazı kişilerin bu korkunç toksinlere karşı daha duyarlı olması olduğundan bahsediyor. Evet, kök kanalları hiçbir zaman %100 temiz olamaz ve evet, bazı insanların, başarılı bir kök kanal işleminden sonra bile kanal tedavisi uygulanmış dişlerinde lezyonlar gelişebilir. Nüfusun bazı alt kümelerinin, örneğin şeker hastalarının veya bağısıklık sistemi zayıflamış insanların, kanal tedavisinden sonra enfeksiyon geçirme riskleri daha yüksektir.
Fakat daha önce de belirttiğim gibi, filmin önerdiği bu kavramla ilgili iki ana konu var. Birincisi, kanal tedavisinin herhangi bir şekilde kronik ve sistemsel hastalıklara neden olduğunu gösteren güvenilir bir kanıt yoktur. Başarısız olmuş kanal tedavileri nadirdir ve etkileri bundan bile kolayca anlaşılabilir. Bu filmin iddia ettiği hastalıklardan kesinlikle kanal tedavisi sorumlu değildir. İkincisiyse, kök kanalları dünyadaki en tehlikeli toksinleri barındıran bir yer değildir. Bu sadece gerçek dışı bir ifadedir.
Kanallı bir dişin röntgenlerde iyi görünürken bile bir kist veya apseye sahip olduğu doğru mu?
Geleneksel röntgenler kanallı dişteki bir lezyonun görülmesini sağlayamayabilir. Bununla birlikle, 3 boyutlu bilgisayarlı tomografi(CBCT) taramaları çok daha güvenilirdir. CBCT taraması yapabilen bir diş kliniği bulamasanız bile, başarısız bir kanal tedavisi neredeyse her zaman kendini belli eder. Burada yıllardan bahsetmiyorum. Birkaç ay içinde ağrı nedeniyle bir diş hekimine gittiğinizde size sebebinin kanal tedavisi olduğunu(eğer öyleyse) söyleyecektir.
Kanal işlemi uygulanmış apseli bir dişin uyuşturulması, vücudun herhangi bir yerindeki ağrıyı hafifletebilir mi?
Hayır. Bu ayırıcı tanı olarak kullanılan meridyen teorisine dayanmaktadır. Ama filmdeki bu iddianın işe yaradığını bilimsel olarak kanıtlamış bir çalışma yoktur.
Kanal tedavisi sonrasında ağızda uzun süre kalacak asemptomatik(belirti göstermeyen) apse ve lezyonlar mı bırakılmış olur?
Hayır, bunların çoğu en fazla birkaç ay içinde ağrıya neden olur. Asemptomatiklerse bunun gerçek bir apse olma ihtimali oldukça düşüktür.
Ozon gazı bir dişe enjekte edildiğinde tüm ağzı dolaşıyor mu?
Hayır, Root Cause filminin iddia ettiği gibi bir tüm ağızda dolaşma durumu söz konusu değil. Bu konuda, ozon gazının tüm ağızda dolaştığını gösteren güvenilir ve kanıtlanmış bir veri bulunmamaktadır.
Root Cause Filminde Bahsedilen Çalışmalar
Root Cause filminde yer alan bazı klinisyenler, bazı araştırmalar sonucunda, sağlık alanındaki yanlış tutumlarına dayalı olarak hukuki ve/veya cezai işlemlerden geçmişler. Bu da beni meraklandırdı… Atıf yapılan tüm bu çalışmaların aslı nedir? Bunlar arasında meşru olan var mı?
İşte söz konusu araştırmalardan bulduklarımın(ya da çoğunlukla bulamadıklarımın) bir listesi:
“Meme kanseri hastalarının %98’inde kanser ile aynı tarafta kanal tedavisi uygulanmış bir diş vardır.”
Bulunan destekleyici araştırma: Yok.
“Bale – Doneen kanser tedavisi yöntemi, kanal tedavisini önermiyor.”
Bulunan destekleyici araştırma: Bale – Doneen, Root Cause’da yöntemlerinin yanlış olduğunu belirten bir video yayınladı.
“Kronik dejeneratif hastalıkların büyük çoğunluğu ağızdaki problemlerle başlar.”
Bulunan destekleyici araştırma: Yok.
“Kanal tedavisi yapıldıktan sonra bakteriler dişte kalmaya devam eder.”
Bulunan destekleyici araştırma: “Deneysel birincil ve ikincil endodontik enfeksiyonlarda fotodinamik tedavinin (PDT) Enterococcus faecalis biyofilmine etkisi…”
“Tıbbi sorunların %70 – 90’ı ağızdaki sorunlardan kaynaklanmaktadır.”
Bulunan destekleyici araştırma: Ağızda olanlar vücuda yansır, fakat her türlü hastalığın bir şekilde doğrudan başarısız olmuş kanal tedavisinden veya diğer ağız sağlığı sorunlarından kaynaklandığına dair bir kanıt yoktur. Bu en iyi ve en kötü ihtimalle yanıltıcı ve korku uyandıran bir ifadedir.
“Termografik incelemeleri olan meme kanseri hastası kadınların %95’inin çenelerinde kanserleriyle aynı tarafta sıcak noktalar vardır.”
Bulunan destekleyici araştırma: Yok.
“Dr. Thomas’ın 30 – 70 yaş arası hastalarının %97’sinde kanal tedavisi görmüş bir diş ve ya toksik bir durum vardı.”
Bulunan destekleyici araştırma: Yok. Bu Rau’nun kliniğinde belgelendiyse de, bulabildiğim herhangi bir yayında hiçbir zaman yayınlanmadı, denetlenmedi ya da hakem değerlendirilmesi yapılmadı.
“19 yaşındaki bir hastanın ön dişinde, böbrek ve mesane meridyenleriyle ilişkili bir kök kanalı vardı. Sonrasında mesanesinde ve böbreklerinde enfeksiyon başladı. Kök kanalı çalışması test edildi. Klinisyeni bu iki durum arasında doğrudan bir ilişki gördü ve annesine dişinin çekilmesi gerektiğini söyledi. Anne bunu ilk başta reddetse de, üç ay sonra dişi çektirdiklerinde semptomlar ortadan kalktı.”
Bulunan destekleyici araştırma: Yok. Buna benzer herhangi bir vakıa çalışmasına yer vermiş bir yayın bulamadım.
“Dr Tennant, çalıştığı 60 kanser vakıasından bahsediyor. %96’sında kanserlerinin birincil beslenme evresinde enfekte olmuş bir diş vardı.”
Bulunan destekleyici araştırma: Yok.
“Kanal tedavileri doğru bir şekilde uygulanmış 87 kişi üzerinde yapılan bir çalışmada, işlemin ne kadar iyi yapıldığı fark etmeksizin, çoğunda yüksek derecede toksisiteye rastlandı. 87 kişiden toksik kalıntı olmayan bir kişi bile yoktu.”
Bulunan destekleyici araştırma: Yok.
“Haley, yayınladığı bir çalışmada, kanallı dişlerden elde edilen toksinlerin, tüm biyolojik toksinlerin ölçüldüğü standarda göre, hidrojen sülfürle aynı toksisite derecesinde olduğunu iddia etti. Ayrıca bunların botulizm zehriyle de eş olduğunu söyledi.”
Bulunan destekleyici araştırma: Yok.
“İstisnasız tüm kanallar enfeksiyonludur. Bu, “American Holistic Dental Society” tarafından yapılmış bir araştırmanın sonucudur. 30.000’den fazla kanallı dişi test edip, hepsinde enfeksiyon bulmuşlardır. “
Bulunan destekleyici araştırma: Hiçbir kanallı diş %100 temiz değildir fakat çok az sayıda bakteri olması beklenir. Zaten normal olarak ağızda bakteriler bulunması gerekir ve bağışıklık sisteminiz tipik olarak, kanallı dişten kaynaklanan enfeksiyonlarla mücadelede çok başarılıdır.
“Bir araştırmada, kanallı bir dişte 53 farklı bakteri bulunduğu tespit edildi. Yine bu araştırmaya göre, bu 53 çeşit bakterinin 28’i doğrudan kalbe gitmekteydi. Bu çalışma, kanal tedavisinin endokardit gibi belirli kalp rahatsızlıklara neden olduğunu kanıtlamaktadır.”
Bulunan destekleyici araştırma: “Kanallı dişte, enfektif endokarditle ilişkili bakteriyel virülans genleri tespit edilmiştir.” Bu çalışma, başarısız bir kanal tedavisinde görülen birkaç bakteri tipinin kan dolaşımına karışabileceğini ve endokardite neden olabileceğini göstermektedir. Bununla birlikte, bu spesifik enfeksiyon tipinden başka herhangi bir kalp hastalığıyla benzer bir bağlantı yoktur.
“Ne kadar çok kanal tedavisi görmüş dişiniz varsa, kalp krizi geçirme riskiniz o kadar yüksek olur.”
Bulunan destekleyici araştırma: Yok. Koroner arter hastalığı olanlar ve daha çok endodontik lezonlar arasında bir bağlantı vardır fakat bunların çoğu kanal tedavisinden kaynaklanmıyor.
“Bilim insanları, yirmilik dişlerin çekilmesinden sonra geriye kalan 5000 kavitasyonu incelediler ve bunun sonunda sadece bir tanesinin iyileşmiş olduğunu gördüler.”
Bulunan destekleyici araştırma: Yok.
“Kavitasyonlar, MS(multipl skleroz) gibi hastalıklara neden olabilir.”
Bulunan destekleyici araştırma: Yok.
Root Cause Filminden Anahtar Çıkarımlar
Pekala… Root Cause filmine inanmalı mıyız, inanmamalı mıyız ?
*Hastalıkların temel nedenleri genellikle bir kanal tedavisinden daha karmaşıktır. Ancak, bir
kök kanalındaki bakterilerin bazen kan dolaşımına girip enfeksiyona yol açabileceği doğrudur.
*Root Cause filminde bahsedilen kök kanalı – kanser bağlantısı söz konusu değildir. Kalp hastalığı, sırt ağrısı, depresyon ve diğer birçok koşulla ilgili diğer iddiaların arkalarında da meşru bir bilim yoktur. Kalp hastalığı, sırt ağrısı, depresyon ve diğer birçok problemle ilgili diğer iddiaların arkalarında bilimsel meşru bir kanıt yoktur.
*Diş hekiminiz size kanal tedavisine ihtiyacınız olduğunu söylerse, seçenekleriniz ve söz konusu olabilecek riskler hakkında kendisinden bilgi alabilirsiniz. Aklınızın bir köşesinde kök kanallarının meme kanserine neden olduğu konusunda sizi uyaran uğursuz bir sese sahip olmamalısınız, çünkü bu doğru değildir.
Sağlıktaki her konuda olduğu gibi, bu konuda da korunma, genel olarak en iyi ilaçtır. Çürük riskini azaltmak için doğru şekilde beslenmek ve doğru bir yaşam tarzına sahip olmak, bunun sizin için bir sorun haline gelmesini önleyebilir. Ancak asla korkmayın. Kanal tedavisine ihtiyacınız varsa, uzman bir diş hekimi veya endodontist, dişinizi çektirip daha sonra pahalı bir implant tedavisi görmeden diş yapısını korumanıza yardımcı olabilir.
Genel olarak, Root Cause filmi, bilimsel gerçeklerden çok ayrıntısız anektodlara yer veren, utan verici veya korkuya neden olan tutarsız “bilgiler” veren bir film. Ancak, bu iddiaların bilimsel gerçeğe dayanmadığından emin olabilirsiniz. Kanal tedavisi ya da bu belgesel hakkında daha fazla sorunuz mu var? Şahsen cevap verebilmem için sadece bana sormanız yeterli…
