Root Cause Belgeseli Hakkında Diş Hekimi Görüşleri

Yakın zamanda çıkan “Root Cause” isimli belgesel, diş köklerine uygulanan kanal tedavisinin kansere neden olduğunu iddia ediyor. Peki diş hekimleri bu konu hakkında ne düşünüyor ?

Ocak ayının sonunda, ABD’deki en büyük üç diş hekimleri birliği, yaklaşık 200.000 diş hekiminin içinde bulunduğu daha önce görülmemiş bir hamleyle; Netflix, Amazon, Apple ve Vimeo’nun bu yapımı yayından kaldırmasını istedi. Açıklamalarında şöyle söylüyorlardı: “Bu filmi yayınlamaya devam etmenin toplum için potansiyel olarak zararlı olduğunu, filmin tıbbi kanıtlarla desteklenmeyen yanlış bilgilerin ve spekülasyonların yayılmasına neden olduğunu belirtiyor ve yayından kaldırılmasını öneriyoruz.”

Bu dernekler ayrıca tüm üyelerinden web-sitelerinde kanal tedavisinin güvenilirliğini ve etkinliğini destekleyen bilgileri yayınlamalarını istedi, ve filmi izlemiş olan yanlış bilgilendirilmiş hastalarla nasıl ilgilenmeleri gerektiği konusunda da talimatlar verdi.

Root Cause filminde, Avusturyalı film yapımcısı Frazer Bailey’nin yaşadığı yorgunluk, anksiyete ve depresyonun sebebini bulmak için yaptığı yıllar süren arayışı izliyoruz. Bailey bu sürede terapiler, antidepresan ilaç tedavileri görüyor, çeşitli meyvelerle detokslar yapıyor, çakrasını dengeletmeyi ve hipnozu deniyor. Çözüm için kendi idrarını bile içiyor. Ancak birçok diş hekiminin yardımıyla, hastalığının sebebinin, gençliğinde ağzına atılan bir yumruktan sonra dişini kurtarmak için yaptırdığı bir kanal tedavisi olduğu sonucuna varıyor.

Bailey’nin bu 72 dakikalık filmi; kanserin, kalp hastalıklarının ve çeşitli diğer ciddi hastalıkların, kök kanallarının içindeki asemptomatik enfeksiyonlardan veya yirmilik diş çekimi sonrası geride kalan boş alanlardan kaynaklandığıyla ilgili inanılmaz birçok iddiada bulunuyor. Film, bakteri ve diğer toksinlerin, önce çeneye ve daha sonra geleneksel Çin tıbbındaki “meridyen çizgisine” ilerlediğini, vücutta hareket ederek enfeksiyonu yaydığını, kanser ve diğer ciddi hastalıkların ortaya çıkmasına neden olduğunu iddia ediyor.

Root Cause’daki en problemli iddialardan biri de, kanal tedavisi ile diş ve meme kanseri arasında bir bağlantı olduğu söylemidir. Film, “Meme kanseri olan kadınların %98’i, kanserli olan memeyle aynı tarafta yer alan ve kök kanal tedavisi uygulanmış bir dişe sahipler.” diyor.

Diş hekimlerinin hastalardan tedaviler hakkında giderek daha fazla soru almalarına neden olan bu film, Amerikan Diş Hekimliği Birliği(ADA – American Dental Association), Amerikan Endodontistler Birliği(AAE – American Association of Endodontists) ve Amerikan Diş Araştırmaları Birliği (AADR – The American Association for Dental Research) tarafından medya şirketlerine özel bir mektupla gönderilen uyarıya rağmen yayınlanmaya devam ediyordu ve bu yüzden uzun zamandır kanıtlanmayan iddiaları yayarak izleyenlere zarar verebileceği endişesi ortaya çıkıyordu. Bunların neticesinde, Şubat 2019‘da Netflix filmi yayından kaldırdı.

Diş hekimleri, mektuplarında şu soruyu soruyorlar:

“Filmin temeli 1920’lerde yapılan ve daha sonra deneyler için gerekli standart koşullar kontrol edildiğinde steril olmayan ortamlarda yapıldıkları tespit edildiği için onaylanmayan araştırmalara dayanıyor. Belki de en önemlisi, diğer araştırmacıların orijinal deneylerin sonuçlarını çoğaltamamış olması. Neden yanlış olduğu gösterilmiş bu bilgiler gerçekmiş gibi gösterildi?”

AAE ve AADR, ilk defa bir film veya TV programına yanıt olarak bir uyarı yayınladı. Derneklerin yaklaşık 174.000 üyelerine hitaben yazdıkları ayrı bir mektupta ise, okuyuculara hastaların film hakkındaki sorularını nasıl yanıtlayacakları konusunda tavsiyeler yer alıyordu.

Root Cause, 2018 sonbaharında piyasaya sürüldüğünde çok dikkat çekmedi. Ancak diş hekimleri, önceki ay Netflix bu filmi yayınladıktan sonra, hastaların kanal tedavisinin güvenilirliği hakkında daha fazla soru sormaya başladıklarını söylediler. Netflix, bu filmi izleyenlerin sayısıyla ilgili verileri yayınlamasa da, platform tüm dünyada yüz milyonlarca üyeye sahip olduğu düşünüldüğünde hiç de hafife alınmayacak sayıda kişinin bu filmi izlemiş olabileceği varsayılabilir.

Amerikan Kanser Derneği’nde(American Cancer Society) epidemiyoloji araştırmalarının üst düzey bilimsel direktörü Eric Jacobs’ın, kanal tedavisi gören hastaların kanser riskinin daha yüksek olduğunu gösteren herhangi bir çalışma olmadığını söyledi. Aslında, kanser ve kanal tedavisi gibi endodontik prosedürler arasındaki bağlantı üzerine yapılan araştırmalar, bu tedavileri görmüş kişilerde bazı kanser türleri riskinin daha düşük olduğunu gösteriyordu. Jacobs, “Bu iddiaların tehlikesi, bu korkuların gerçek kanser risklerini bastırmasıdır.” diyerek izleyicilerin sigara içmek, kilo almak gibi kanser riskini artıran faktörleri görmezden gelebileceğini de belirtti.

Film, kök kanal tedavisi uygulatmak yerine, enfekte olmuş bir dişin çekilmesinin daha güvenli bir yaklaşım olduğunu iddia ediyor. Biz diş hekimleri, hastaların hasar görmüş dişleri gereksiz yere çektirme taleplerinden endişe ediyoruz.

“Bu, insanları bazı tıp ve diş tedavilerine karşı korkutmak için tasarlanmış, gerçekten akıllıca ve kurnazca yapılmış bir film.”

Diş çektirmek zamanla ciddi sağlık sonuçları doğurabilirken, kök kanal tedavisi her dişi kurtaramasa da, doğal dişi yerinde tutmak çene kemiğinin orijinal yapısını korumaya yardımcı olur. Doğal diş çekildiğinde, bir zamanlar onu destekleyen çene kemiği eninde sonunda erir ve bu da kişinin görünüşünü ve çiğneme yeteneğini olumsuz yönde etkiler. Ayrıca kaybolan dişin yerine diğer dişler kayarak daha sistematik problemlere yol açabilir. Kaybolan dişler için implant iyi bir alternatif olmasına rağmen, bu hem maliyetli hem de daha komplike bir tedavi prosedürüdür. Filmde önerildiği gibi hareketli protezler de eksik dişlerin yerine kullanmak için iyi bir alternatif değildir; hem sürekli hareket ederek yan dişleri çürütme riskleri hem de sürekli koku ve hijyen sorunlarına yol açmaları, hareketli protezleri tek diş eksiklikleri için yıllar önce modern diş hekimliğinde bir alternatif olma noktasından uzaklaştırmıştır.

“Diyelim ki tırnaklarımın altında bir enfeksiyon var. Bundan dolayı parmağımı kestirmem mi gerekir ? İddia ettikleri şey bundan farksız…”

Netflix’in yaptığı gibi, diğer video yayın platformlarının da bunu durdurmasını bekliyoruz ama en azından tamamen yayını kaldırmasalar bile, sadece American Human Society’nin filmlere eklediği, film yapımında hiçbir hayvanın zarar görmediğine dair hazırlanan sorumluluk notlarına benzer bir yazı eklemesi gerekmektedir:

“Film yapımında bilimsel tedavi yöntemleri yanlış bir şekilde sunulmuştur ve filmde modern bilimsel kanıtlara dayanmayan iddialar vardır.”