Koronavirüsler, hem insanlara hem de hayvanlara bulaşabilen çok çeşitli bir virüs ailesidir.
Birkaç tip koronavirüs, insanlarda hafif üst solunum yolu hastalığına neden olur. SARS-CoV ve MERS-CoV gibi diğerleri, daha ciddi solunum yolu hastalıklara neden olabilir.
2019’un sonlarında Çin’de SARS-CoV-2 adlı yeni bir koronavirüs ortaya çıktı. Bu virüs o zamandan beri dünyadaki birçok başka ülkeye yayıldı. SARS-CoV-2 enfeksiyonu, COVID-19 adı verilen bir solunum hastalığına neden olur.
COVID-19, solunum güçlüğü ve zatürree gibi potansiyel olarak ciddi komplikasyonlara sebep olabilir. Bu nedenle, COVID-19’un belirti ve semptomlarını ve bunların diğer koşullardan nasıl farklı olduğunu anlayabilmek önemlidir.
COVID-19’un semptomları; bu virüsün diğer solunum rahatsızlıklarından nasıl farklı olduğu ve hasta olduğunuzu düşünüyorsanız, ne yapmanız gerektiği hakkında daha fazla bilgi edinmek için okumaya devam edin.
COVID-19’un belirtileri nelerdir?
Amerikan Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezine (CDC) göre, SARS-CoV-2 için ortalama kuluçka süresi 4 ila 5 gündür. Bununla birlikte, 2 ila 14 gün arasında da değişebilmektedir.
SARS-CoV-2 enfeksiyonu olan herkes kendini kötü hissetmez. Virüse sahip olmak ve semptom geliştirmemek mümkündür. Semptomlar mevcut olduğunda, genellikle hafiftir ve yavaş gelişir.
En yaygın belirtiler:
- Ateş
- Öksürük
- Yorgunluk
- Nefes darlığı
COVID-19’lu bazı kişiler bazen aşağıdakiler gibi ek semptomlar yaşayabilir:
- Burun akıntısı veya tıkalı burun
- Boğaz ağrısı
- Baş ağrısı
- Kas ağrıları ve ağrıları
- İshal
- Titreme
- Tat veya koku kaybı
Bazı gözlemler, solunum semptomlarının hastalığın ikinci haftasında kötüleşebileceğini göstermektedir. Bu, yaklaşık 8 gün sonra ortaya çıkıyor.
Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre, COVID-19’u olan 5 kişiden yaklaşık 1’i ciddi şekilde hastalanıyor. Bu kişilerde şiddetli zatürre veya solunum yetmezliği gelişebilir. Oksijen veya mekanik ventilasyon gerektirebilirler.
COVID-19 semptomları soğuk semptomlardan nasıl farklıdır?
Koronavirüsler aslında soğuk algınlığına neden olabilecek birçok virüs türünden biridir. Yetişkinlerde üst solunum yolu enfeksiyonlarının yüzde 10 ila 30’unu dört tür insan koronavirüsünün oluşturduğu tahmin ediliyor.
Soğuk algınlığının bazı semptomları:
- Burun akıntısı veya tıkalı burun
- Boğaz ağrısı
- Öksürük
- Vücut ağrıları ve ağrıları
- Baş ağrısı
Soğuk algınlığı veya COVID-19 olup olmadığınızı nasıl anlarsınız? Belirtilerinizi düşünün. Boğaz ağrısı ve burun akıntısı tipik olarak soğuk algınlığının ilk belirtileridir. Bu semptomlar COVID-19’da daha az yaygındır.
Ek olarak, ateş ise soğuk algınlığında o kadar yaygın değildir.
COVID-19 semptomları grip semptomlarından nasıl farklıdır?
COVID-19’un yaygın bir mevsimsel solunum yolu hastalığı olan griple karıştırıldığını duymuş olabilirsiniz. Bu iki enfeksiyonun semptomları arasındaki farkları nasıl anlayabilirsiniz?
Öncelikle, grip semptomları genellikle aniden ortaya çıkarken, COVID-19 semptomları daha yavaş gelişiyor gibi görünüyor.
Gripin yaygın semptomları şunları içerir:
- Ateş
- Titreme
- Öksürük
- Yorgunluk
- Burun akıntısı veya tıkalı burun
- Boğaz ağrısı
- Baş ağrısı
- Vücut ağrıları
- Kusma veya ishal
Gördüğünüz gibi, COVID-19 ve grip arasındaki semptomlarda pek çok örtüşme var. Bununla birlikte, COVID-19 vakalarında griple ilgili birçok yaygın semptomun daha az görüldüğünü unutmamak gerekir.
DSÖ ayrıca ikisi arasındaki aşağıdaki farklılıkları not eder:
- Grip, COVID-19’dan daha kısa bir kuluçka süresine sahiptir.
- Semptomları geliştirmeden önce virüsün bulaşması birçok grip enfeksiyonunu tetikler, ancak COVID-19 için pek bir rol oynadığı görülmemektedir.
- Ciddi semptomlar veya komplikasyonlar geliştiren kişilerin yüzdesi COVID-19 için gripten daha yüksek görünmektedir.
- COVID-19, gripten daha az sıklıkta çocukları etkiliyor gibi görünmektedir.
- Şu anda COVID-19 için aşı veya antiviral bulunmamaktadır. Bununla birlikte, grip için tedaviler mevcuttur.
COVID-19 semptomları saman nezlesi semptomlarından nasıl ayrılır?
Alerjik rinit olarak da adlandırılan saman nezlesi, solunum semptomlarına neden olabilecek başka bir durumdur. Çevrenizdeki alerjenlere maruz kalma nedeniyle oluşur, örneğin:
- Polen
- Kalıp
- Toz
- Evcil hayvan tüyü
Saman nezlesinin belirtileri şunları içerir:
- Burun akıntısı veya tıkalı burun
- Öksürük
- Hapşırma
- Gözlerde, burunda veya boğazda kaşıntı
- Şişmiş veya kabarık göz kapakları
Saman nezlesinin ayırt edici belirtilerinden biri kaşıntıdır ve COVID-19’da görülmez. Ayrıca saman nezlesi, ateş veya nefes darlığı gibi semptomlarla ilişkili değildir.
COVID-19 semptomlarınız olduğunu düşünüyorsanız ne yapmalısınız?
COVID-19 semptomlarına sahip olduğunuzu düşünüyorsanız, yapmanız gerekenler:
- Belirtilerinizi izleyi: COVID-19’lu herkesin hastaneye kaldırılması gerekmez. Ancak semptomlarınızı takip etmek, hastalığın ikinci haftasında daha da kötüleşebileceği için önemlidir.
- Doktorunuzla iletişime geçin: Belirtileriniz hafif olsa bile, belirtileriniz ve olası maruz kalma riskleriniz hakkında bilgi vermek için doktorunuzu aramak yine de iyi bir fikirdir.
- Test yaptırın: Doktorunuz, COVID-19 için test olmanız gerekip gerekmediğini belirlemek için semptomlarınızı ve maruz kalma riskinizi değerlendirmek için yerel sağlık yetkilileri ve Sağlık Bakanlığı ile birlikte çalışabilir.
- İzole kalın: Enfeksiyonunuz temizlenene kadar kendinizi evde izole etmeyi planlayın. Evinizdeki diğer insanlardan ayrı kalmaya çalışın. Mümkünse ayrı bir yatak odası ve banyo kullanın.
- Dikkatli olun: Belirtileriniz kötüleşirse, derhal tıbbi yardım alın. Bir kliniğe veya hastaneye gelmeden önce önceden aradığınızdan emin olun. Varsa bir yüz maskesi takın.
Risk faktörleri nelerdir?
Aşağıdaki durumlarda SARS-CoV-2 bulaşma riskiniz artmış demektir:
- COVID-19’un yaygın olduğu veya topluluk iletiminin gerçekleştiği bir bölgede yaşamak veya seyahat etmek.
- Doğrulanmış bir enfeksiyonu olan biriyle yakın temas halinde olmak.
CDC, aşağıdaki kronik sağlık koşullarına sahip kişilerde olduğu gibi, yaşlı yetişkinlerin veya 65 yaş ve üzeri kişilerin en çok ağır hastalık riski altında olduğunu belirtmektedir:
- Kalp yetmezliği, koroner arter hastalığı veya kardiyomiyopatiler gibi ciddi kalp rahatsızlıkları
- Böbrek hastalığı
- Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH)
- Vücut kitle indeksi (BMI) 30 veya daha yüksek olan kişilerde ortaya çıkan obezite
- Orak hücre hastalığı
- Sağlam bir organ naklinden zayıflamış bir bağışıklık sistemi
- Tip 2 diyabet
Kendinizi yeni koronavirüsten korumak için ne yapabilirsiniz?
CDC, insanlarla aranıza 2 metrelik bir mesafeyi koymanın zor olduğu halka açık yerlerde herkesin yüz maskesi takmasını önermektedir.
Bu, virüsün semptomları olmayan veya virüsü kaptığını bilmeyen insanlardan yayılmasını yavaşlatmaya yardımcı olacaktır.
Fiziksel mesafeye devam edilirken yüz maskeleri takılmalıdır.
Not: Sağlık çalışanları için cerrahi maskeleri ve N95 solunum maskelerini takmak çok önemlidir.
Kendinizi ve başkalarını SARS-CoV-2 enfeksiyonundan korumak için aşağıdaki ipuçlarını takip edin:
Ellerinizi yıkayın. Ellerinizi sık sık sabun ve ılık suyla yıkadığınızdan emin olun. Bu mevcut değilse, en az yüzde 60 alkol içeren alkol bazlı bir el dezenfektanı kullanın.
Yüzünüze dokunmaktan kaçının. Ellerinizi yıkamadıysanız yüzünüze veya ağzınıza dokunmak virüsü bu alanlara aktarabilir ve potansiyel olarak sizi hasta edebilir.
Mesafeyi koruyun. Hasta olan insanlarla yakın temastan kaçının. Öksüren veya hapşıran birinin yanındaysanız, en az 2 metre uzakta kalmaya çalışın.
Kişisel eşyalarınızı paylaşmayın. Yemek takımı ve bardak gibi öğeleri paylaşmak, virüsü potansiyel olarak yayabilir.
Öksürdüğünüzde veya hapşırdığınızda ağzınızı kapatın. Dirseğinizin kıvrımına veya bir mendile öksürmeye veya hapşırmaya çalışın. Kullanılmış mendilleri çöpe attığınızdan emin olun.
Hastaysan evde kal. Zaten hastaysanız, iyileşene kadar evde kalın.
Temiz yüzeyler. Kapı kolları, klavyeler ve tezgahlar gibi yüksek temaslı yüzeyleri temizlemek için ev tipi temizlik malzemeleri veya bezleri kullanın.
Kendinizi bilgilendirin. Sağlık Bakanlığı hastalıkla ilgili bilgileri sürekli olarak günceller ve Dünya Sağlık Örgütü günlük durum raporları yayınlar.
Özet
COVID-19, yeni koronavirüs SARS-CoV-2 ile enfeksiyondan gelişen bir solunum hastalığıdır. COVID-19’un ana semptomları öksürük, yorgunluk, ateş ve nefes darlığıdır.
COVID-19 ciddi hale gelebileceğinden, semptomlarının diğer koşullardan ne kadar farklı olduğunu anlamak önemlidir. Bunu belirtilerinizi, gelişimlerini ve SARS-CoV-2’ye maruz kalma riskinizi dikkatlice değerlendirerek yapabilirsiniz.
COVID-19’unuz olduğunu düşünüyorsanız, doktorunuzu arayın. Test yaptırmanız gerekip gerekmediğini belirlemenize yardımcı olabilirler. İyileşene kadar evde kalın, ancak belirtileriniz kötüleşmeye başlarsa acil destek alın.
Şu anda COVID-19 için aşı veya ilaç mevcut değildir. Ancak, basit önlemler sizi ve başkalarını korumaya yardımcı olabilir. Bunlar, sık sık el yıkama, yüzünüze dokunmama, sosyal mesafe uygulama ve hasta olduğunda evde kalma gibi önlemleri içerir.
