Porselen Dolgu Uygulaması

Dişin eksik olan bölümünün anatomik esaslara göre tamamlanması işlemine porselen dolgu denir. Genellikle dişte fazla kayıp olan durumlarda bu dolgu yöntemi kullanılır. Konservatif bir tedavi şekli olan bu yöntemde en temel amaç dişin doğal yapısını ve görünümünü korumaktır. Özellikle azı dişlerine sıklıkla uygulanır. Bunun nedeni, yiyecekleri çiğneyen dişler olmaları nedeniyle azı dişlerinin diğer dişlerden daha dayanıklı olmasının gerekmesidir.

Porselen dolgunun (inley, onleylerin) temel yapılma amacı; çok fazla madde kaybı olan bir dişin normal bir dolgu (kompozit veya amalgam) ile restore edildiğinde kırılmasını engellemektir. Aşırı madde kaybına uğramış bir diş; bu genellikle kanal tedavisi ya da benzeri şekilde aşırı çürük temizlenmesi gibi işlemlere maruz kaldıktan sonra mevcut kalan sağlam duvarları azalır ve daha da önemlisi incelir. Bu zayıflayan duvarların üstüne onlara sertleşirken büzülme stresi yükleyen ya da aynı oranda esneme direnci sağlayamayan iri kompozit veya amalgam dolgular yeterli desteği veremez. Porselen dolgular (inley, onleyler) ise dişin boşluğunun ölçüsü alındıktan sonra o boşluğa göre hazırlanmış bir dolgu materyalinin oturtulması ile yapıldığından bu pasif uyum dişin duvarları için stres yaratmaz.

Diş hekiminiz teknik olarak porselen dolguyu sınıflamak istediğinde “inley” tabirini kullanıyorsa bu hazırlanacak olan porselen dolgunun etrafında sağlam diş duvarları bulunduğunu ve inley dolgunun bu sağlam duvarlar arasında kalan bir kaviteye yerleştiğini anlatır. Diş hekiminiz “onley” tabirini kullanıyorsa bu durumda porselen dolgunun, dişin bir veya daha fazla duvarının eksikliğini restore edeceğini ve daha büyük yer tutacağını bilmeniz gerekir.

Bunun dışında bugün daha güncel bir konsept olarak; özellikle kanal tedavisi görmüş dişlerin çiğneme kuvvetleri altında büyük strese maruz kalarak kırılmalarını engellemek ama bir yandan da porselen kuron (kaplama) yapmadan dişleri ağızda tutabilmek için uygulanan “overlay” denilen dişin tüm çiğneme yüzeyini kapsayan porselen dolgular da yapılmaktadır. Dişin hazırlığında onley dolgu yerine overlay tarzında restorasyon seçmemiz ise; dişin tüm çiğneme kuvvetlerini homojen bir şekilde restorasyona yani kullanılan malzemeye aktaracağı anlamına gelir.

Son olarak da “tabletop” ismi verilen ve çiğneme fonksiyonu gören bir büyük azı dişinin herhangi bir madde kaybı yokken dikey boyut yükseltme veya diş sıkma, sert diş fırçalama, asidik gıda tüketimiyle oluşan erozyonlar sebebiyle madde kaybına uğrayan dişlerin çiğneyici yüzeylerini restore etmek amacıyla uygulanan restorasyonlardır. Bunlar modern diş hekimliğinde adeziv uygulamaların çok başarılı sonuçlarını yıllardır almamız sebebiyle sıklıkla yer bulmuşlardır. En büyük avantajı düşmüş bir dikey boyutu yeniden restore etmek ya da çiğneme yüzeyi aşınmış bir dişe fonksiyonunu tekrar kazandırmak için o dişi porselen kuron (kaplama) yapmak yerine ufak bir dokunuşla üzerine “şapka” gibi oturan “tabletop” restorasyonları ile diş hekimine tedavi imkan sağlamasıdır. Porselen dolgu olarak tabir edilse de bu tip tabletop restorasyonlarda diş hekimliği literatüründe de en sık yer bulan malzeme e.max porselenlerdir ama uygulama kolaylığı ve daha sonradan çiğnemeye olan adaptasyonu sebebiyle de hibrit seramikler de en sık kullanılan materyaller arasındadır.

Porselen Dolgu Nasıl Yapılır?

Genellikle dişte fazla kayıp olduğunda tercih edilen porselen dolgular hasta için kolay bir uygulamadır. Öncelikle dişte uygun bir kavite hazırlanır veya mevcut kavite porselen dolgunun (inley, onleyin) pasif oturabileceği hale getirilir. Ardından hazırlanan kavitelerin ölçüleri laboratuvara gönderilir. Eksik olan kısım, hastanın dişinin yapısına ve ölçülerine uygun şekilde, genellikle porselen bir malzeme kullanılarak hazırlanır. Daha sonra hastanın dişine uygulanan bu dolgu malzemesi diş minesi kadar dayanıklıdır.

Günümüzde bilgisayar teknolojisinin de gelişmesiyle artık ölçü maddesi kullanmadan ve seans kaybetmeden diş hekimleri hasarlı dişin görüntüsünü bir kamera vasıtasıyla alıp sonra 3 boyutlu bio – jenerik kopyalama yapan bir yazılımla dişin eksik kısımlarını olması gerektiği gibi tasarlayıp daha önceden hazırlanmış porselen veya kompozit bloklardan bu dişin şeklini cnc cihazları gibi kazıma yapabilen CAD/CAM özellikli bir sistemle kazıyarak aynı seansta hazır hale getirir ve uyumlandırmasını yaptıktan sonra yapıştırır.

1980’li yılların sonunda İsviçreli bilim adamları özellikle bu tip inley ve onley restorasyonlarında kullanılmak üzere CEREC ismi verilen bu CAD/CAM cihazını üretmişlerdir, günümüze kadar bir çok gelişmeyle gelen bu sistem artık ağzınızdaki mevcut dişlerin görüntüsünü bir diş kütüphanesi ile birleştirip eksik olan diş dokularının bilgisayar yardımıyla aynı detaylara sahip olacak şekilde üretilmesini sağlamaktadır. Cerec dışında da bu konuda çalışan başka sistemler mevcuttur ama CAD/CAM sistemlerinin genel avantajının zaman kazanmak ve laboratuar hatalarını elimine etmek olduğunun unutulmaması gerekir.

Amalgam Dolgu İle Porselen Dolgu Arasında Ne Fark Vardır?

Koyu bir renge sahip olan amalgam dolgu estetik görünümden uzaktır. Çoğu hasta için rahatsız edici olan bu görüntü porselen dolguda yerini estetik ve doğal bir diş görünümüne bırakır. Ayrıca porselen dolgular dişin doğal fonksiyonlarını yeniden yerine getirmesini sağlar. Dişler eskisi kadar güçlü olduğundan hastaların beslenme şekillerinde bir değişikliğe gitmelerine ve/veya katı gıdalardan uzak durmalarına gerek kalmaz. Porselen dolguların dişe hiçbir zarar vermediği de bilinir. Amalgam dolgular ise sertleşirken genişler. Işınlı kompozit dolgular ise donma esnasında büzülür. Oysa porselen dolgularda her iki durum da ortaya çıkmaz. Ayrıca porselen dolgularda renk değişimi de kolay kolay olmaz. Örneğin kahve içilmesi halinde sararma ya da lekelenme çok zor oluşur.

Kompozit Dolgu İle Porselen Dolgu Arasında Ne Fark Vardır?

Dişinizde oluşan madde kaybının en az diş dokusuna dokunularak restore edilmesi için en ideal yöntem kompozit dolgularla bu kayıpların kapatılmasıdır. Kompozit dolgular uygulama kolaylıkları ve her yerde uygulanabilme avantajlarının yanında en büyük dezavantajı “polimerizasyon büzülmesi” olarak adlandırılan, sertleşirken büzülme gibi negatif bir etkene sahiptirler. Bundan dolayı da renkleşme ve büyük dolguların zayıf diş duvarlarında stres oluşturarak kırılmalarını kolaylaştırma gibi dezavantajları vardır. Bu açıdan “büyük veya fazla” madde kaybı olan dişlerde porselen dolgu (inley, onley uygulamaları) kompozit dolgunun en ideal alternatifidir.

Porselen Dolgularda (İnley, Onleylerde) Hangi Materyal Kullanılmalıdır?

Bu tamamen diş hekimin karar vermesi gereken teknik bir konu olmasına rağmen günümüzde cam seramik (feldspatik seramikler –empress-), e.max, kompozit ve hibrit seramikler sıklıkla kullanılır. Bunların tek bir tanesi her anlamda diğerlerinden üstündür gibi bir çıkarımda bulunmak doğru olmaz, her malzemenin kullanıldığı yer; hastanın diğer dişlerinin yapısı, çiğneme ve bakım alışkanlıkları gibi faktörlerle ilgili olarak diş hekiminin karar vermesi gereken bir unsurdur.

Porselen Dolgu Ne Kadar Sürede Yapılır?

Porselen dolgu uygulaması günümüzde bilgisayar teknolojisi yardımıyla (CEREC) ftek seansta hazır hale getirilip yapıştırılabilir, nerdeyse normal bir dolgu için gereken süreden biraz daha fazlası ile bitirilme şansı vardır.

Geleneksel yöntemlerle ise iki seansta gerçekleştirilir. İlk seansta hastanın dolgu yapılacak dişi dolguya hazır hale getirilir ve dişe uygun ölçüler alınır. İkinci seansta ise laboratuvarda hazırlanan dolgu dişe yapıştırılır. Aynı seansta polisaj ve cila işlemleri de uygulandıktan sonra dolgu işlemi tamamlanır. Porselen dolgu sağlıklı bir ağız ve diş bakımı ile uzun yıllar kullanılabilir.

Bu yazılarımız da ilginizi çekebilir:

• Dolgu Çeşitleri
• Hangi Diş Dolgusu Daha İyi 
• Kompozit Dolgu (Bonding) Nedir? Uygulaması Nasıl Yapılır?
• Bir Diş Hekimine Görünmeniz Gerektiğinin Kanıtı Olabilecek 6 Sinyal
• Diş Eti Hastalıkları
• Diş Eti Ameliyatı Nedir?
• Diş Eti Hastalığı Erken Doğuma Yol Açıyor
• Çürükler Hakkında Her Şey
• Hassas Dişlere Sahip Olanlar İçin 4 Altın Kural
• Asidik İçecekler Çocukların Dişlerine Kalıcı Zararlar Verebilir